Dlaczego pozłacana biżuteria może czernieć?

Dlaczego pozłacana biżuteria może czernieć?

Pozłacana biżuteria to piękny dodatek do wielu stylizacji. Jej elegancki wygląd i przystępna cena sprawiają, że jest popularnym wyborem wśród miłośników biżuterii. Niestety, wiele osób spotyka się z problemem czernienia takiej biżuterii po pewnym czasie użytkowania. Zastanawiasz się dlaczego tak się dzieje? W tym artykule wyjaśnimy przyczyny czernienia pozłacanej biżuterii, jak możesz temu zapobiec oraz jak prawidłowo dbać o swoje ulubione ozdoby, by jak najdłużej zachowały swój blask.

Czym właściwie jest pozłacana biżuteria?

Pozłacana biżuteria to przedmioty wykonane z metalu bazowego (najczęściej mosiądzu, miedzi czy niklu), na który nakładana jest cienka warstwa złota. Proces ten nazywa się galwanizacją lub platerowanie złotem. Grubość takiej powłoki jest zazwyczaj bardzo mała – od 0,5 do 2,5 mikrona. To właśnie ta cienka warstwa nadaje biżuterii charakterystyczny, złoty połysk.

Warto wiedzieć, że jakość biżuterii pozłacanej może się znacznie różnić w zależności od producenta. Wyższa jakość oznacza zwykle grubszą warstwę złota oraz lepszy metal bazowy, co bezpośrednio wpływa na trwałość przedmiotu i jego odporność na czernienie.

Pozłacanie to ekonomiczna alternatywa dla biżuterii wykonanej z litego złota. Dzięki tej metodzie możemy cieszyć się eleganckim wyglądem złotej biżuterii bez ponoszenia wysokich kosztów. Jednak właśnie ze względu na swoją konstrukcję – cienką warstwę szlachetnego metalu na mniej szlachetnej bazie – pozłacane ozdoby są narażone na proces czernienia.

Główne przyczyny czernienia pozłacanej biżuterii

Reakcje chemiczne z potem i kosmetykami

Jedną z głównych przyczyn czernienia pozłacanej biżuterii są reakcje chemiczne zachodzące między metalem bazowym a substancjami, z którymi biżuteria ma kontakt. Pot ludzki zawiera szereg związków chemicznych, w tym kwasy, które mogą reagować z metalem.

Skład potu różni się w zależności od osoby, co wyjaśnia, dlaczego u niektórych ludzi biżuteria czernieje szybciej niż u innych. Jeśli masz tendencję do obfitego pocenia się, twoja biżuteria pozłacana może czernieć znacznie szybciej.

Również kosmetyki stanowią poważne zagrożenie dla pozłacanych ozdób. Perfumy, kremy, balsamy do ciała czy lakiery do włosów zawierają substancje chemiczne, które mogą wchodzić w reakcje z metalami. Szczególnie niebezpieczne są produkty zawierające alkohol, który może przyspieszyć proces utleniania.

Ścieranie warstwy złota

Z czasem cienka warstwa złota pokrywająca metal bazowy może się ścierać, odsłaniając znajdujący się pod spodem mniej szlachetny metal, który łatwiej ulega utlenianiu i czernieniu. Do ścierania dochodzi podczas normalnego użytkowania – podczas noszenia, czyszczenia czy kontaktu z innymi przedmiotami.

Biżuteria noszona codziennie, jak obrączki czy bransoletki, jest szczególnie narażona na ten proces. Miejsca najbardziej wystające czy te, które mają częsty kontakt z innymi powierzchniami, zazwyczaj pierwsze tracą warstwę złota.

Ekspozycja na substancje chemiczne

Pozłacana biżuteria jest bardzo wrażliwa na kontakt z różnymi substancjami chemicznymi występującymi w naszym codziennym otoczeniu. Chlor znajdujący się w basenach, sól w wodzie morskiej, siarka występująca w niektórych produktach spożywczych – wszystkie te substancje mogą przyspieszać proces utleniania metali bazowych i prowadzić do czernienia biżuterii.

Również niektóre leki przyjmowane przez osobę noszącą biżuterię mogą wpływać na skład chemiczny potu, co pośrednio przyczynia się do szybszego czernienia ozdób.

Jak zapobiegać czernieniu pozłacanej biżuterii?

Odpowiednie przechowywanie

Właściwe przechowywanie to pierwszy krok do utrzymania pozłacanej biżuterii w dobrym stanie. Najlepiej trzymać takie ozdoby w oryginalnych pudełkach lub specjalnych szkatułkach wyłożonych miękkim materiałem, który zapobiega zarysowaniom.

Warto też zadbać o to, by różne elementy biżuterii nie stykały się ze sobą, co może prowadzić do zadrapań i uszkodzeń warstwy złota. Można wykorzystać w tym celu osobne przegródki lub woreczki.

Miejsce przechowywania powinno być suche i chłodne, z dala od bezpośredniego światła słonecznego, które może przyspieszać procesy chemiczne prowadzące do czernienia.

Unikanie kontaktu z chemikaliami

By przedłużyć żywotność swojej pozłacanej biżuterii, należy unikać jej kontaktu z substancjami chemicznymi. Oznacza to zdejmowanie biżuterii przed kąpielą, pływaniem w basenie czy morzu, a także przed aplikacją kosmetyków takich jak perfumy, kremy czy lakiery do włosów.

Dobrym nawykiem jest zakładanie biżuterii jako ostatni element przy przygotowywaniu się do wyjścia – po zakończeniu wszystkich zabiegów kosmetycznych. Podobnie, biżuteria powinna być pierwszą rzeczą, którą zdejmujemy po powrocie do domu.

Warto również pamiętać o zdejmowaniu pozłacanych ozdób podczas wykonywania prac domowych, szczególnie tych, które wymagają użycia detergentów czy innych środków czyszczących.

Regularne czyszczenie

Regularne i właściwe czyszczenie to klucz do utrzymania blasku pozłacanej biżuterii. Najlepiej czyścić ją delikatnie po każdym noszeniu, używając miękkiej, suchej szmatki, która usunie pot i inne substancje mogące reagować z metalem.

Do głębszego czyszczenia można użyć letniej wody z dodatkiem łagodnego mydła (bez detergentów). Po umyciu biżuterię należy dokładnie wypłukać i osuszyć miękką szmatką.

Należy unikać stosowania środków czyszczących zawierających amoniak, chlor czy inne silne chemikalia, które mogą uszkodzić warstwę złota. Również środki ścierne, takie jak pasty czy proszki do czyszczenia, mogą powodować ścieranie cienkiej warstwy złota.

Jak odnowić poczerniałą biżuterię pozłacaną?

Jeśli twoja biżuteria pozłacana już poczerniała, istnieją sposoby, by przywrócić jej dawny blask. Jednak należy pamiętać, że proces ten wymaga delikatności i ostrożności, by nie uszkodzić cienkiej warstwy złota.

Jednym z najprostszych domowych sposobów jest czyszczenie za pomocą roztworu wody z dodatkiem łagodnego mydła i szczoteczki z bardzo miękkim włosiem (np. starej szczoteczki do zębów dla dzieci). Delikatnie przecierając zabrudzenia, możemy usunąć warstwę utlenionego metalu.

W przypadku bardziej uporczywych zabrudzeń można spróbować użyć specjalnych ściereczek do czyszczenia biżuterii dostępnych w sklepach jubilerskich. Są one nasączone substancjami, które pomagają usunąć przebarwienia bez uszkadzania warstwy złota.

W sytuacjach, gdy domowe metody zawodzą, warto rozważyć wizytę u jubilera. Profesjonalista będzie mógł ocenić stan biżuterii i zaproponować odpowiednie rozwiązanie, które może obejmować ponowne pozłocenie przedmiotu.

Czy każda pozłacana biżuteria musi czernieć?

Choć pozłacana biżuteria ma tendencję do czernienia z czasem, tempo tego procesu może się znacznie różnić w zależności od jakości wykonania i warunków użytkowania. Biżuteria wysokiej jakości, z grubszą warstwą złota (np. 18-karatowe złoto) i wykonana na bazie lepszych stopów metali, będzie mniej podatna na czernienie.

Również biżuteria pozłacana złotem metodą vermeil (gdzie bazą jest srebro próby 925, a warstwa złota ma minimum 2,5 mikrona grubości) jest znacznie trwalsza i mniej podatna na czernienie niż tańsza biżuteria pozłacana na bazie mosiądzu czy innych niezbyt szlachetnych metali.

Nie ma jednak biżuterii pozłacanej, która byłaby całkowicie odporna na proces czernienia. Z czasem, pod wpływem różnych czynników, każda warstwa złota będzie się ścierać, odsłaniając metal bazowy, który może utleniać się i czernieć.

Podsumowanie

Pozłacana biżuteria to piękne i przystępne cenowo ozdoby, które jednak wymagają odpowiedniej troski. Czernienie takich przedmiotów to naturalny proces, wynikający z reakcji chemicznych zachodzących między metalem bazowym a substancjami z otoczenia oraz ze ścierania się cienkiej warstwy złota.

Aby jak najdłużej cieszyć się pięknym wyglądem swojej biżuterii pozłacanej, warto stosować się do kilku prostych zasad: unikać kontaktu z chemikaliami, zdejmować biżuterię podczas kąpieli czy aplikacji kosmetyków, przechowywać ją w odpowiednich warunkach i regularnie czyścić.

Pamiętaj, że nawet przy najlepszej pielęgnacji, pozłacana biżuteria z czasem może stracić swój pierwotny blask. Jest to naturalne zjawisko wynikające z konstrukcji takich ozdób. Jeśli zależy ci na biżuterii, która nie będzie czernieć, warto rozważyć zakup przedmiotów wykonanych z litego złota, choć wiąże się to oczywiście z wyższymi kosztami.

Dbając o swoją pozłacaną biżuterię zgodnie z powyższymi wskazówkami, możesz znacznie przedłużyć jej żywotność i cieszyć się pięknym wyglądem swoich ozdób przez dłuższy czas.